Πρωταπριλιάτικα ψέματα άλλοτε μικρής, άλλοτε λίγο μεγαλύτερης έκτασης αναδύονται την Πρωταπριλιά, σαν σήμερα, για να «υπηρετήσουν» το έθιμο που προήλθε από την Ευρώπη αρκετά χρόνια πριν. Οι φάρσες έχουν την τιμητική τους την συγκεκριμένη ημέρα καθώς τα μικρά παιδιά σκαρώνουν διάφορα αστεία για να πειράξουν ο ένας τον άλλον. Βέβαια, αρκετές είναι και εκείνες οι φορές που ο μηχανισμός του ψέματος λειτουργεί ως πόλος έλξης και στους ενήλικες με την μορφή του πειράγματος.
Ωστόσο, ας «μεγαλώνει» η μύτη μας μόνο αυτή την ημέρα, λέγοντας καλοπροαίρετα ψέματα, που δεν έχουν σκοπό να βλάψουν κανέναν, παρά μόνον να ενεργοποιούν γέλια πολλά! Και του χρόνου!
Δύο εκδοχές για την προέλευση του εθίμου
Η πρώτη εκδοχή υποστηρίζει ότι το έθιμο της Πρωταπριλιάς ξεκίνησε από τους Κέλτες, λαός της βορειοδυτικής Ευρώπης, που ήταν δεινοί ψαράδες. Όταν ξεκινούσε η εποχή του ψαρέματος, την 1η Απριλίου, τα ψάρια πιάνονταν πολύ δύσκολα, όσο καλοί ψαράδες κι αν ήταν. Για να μην «φανερωθούν» ότι δεν είχαν πιάσει τίποτα καθώς κάθε καλός ψαράς περηφανεύται για τη ψαριά του, έλεγαν ψέματα σχετικά με τα πόσα ψάρια είχαν πιάσει. Με το πέρασμα του χρόνου, αυτή η συνήθεια έγινε έθιμο.
Η δεύτερη εκδοχή προέρχεται από τη Γαλλία του 16ου αιώνα. Μέχρι το 1564 η πρωτοχρονιά των Γάλλων ήταν η πρώτη Απριλίου ώσπου την άλλαξε ο Βασιλιάς Κάρολος ο 9ος στην 1η Ιανουαρίου. Κάποιοι πολίτες αντέδρασαν σε αυτό και συνέχιζαν να γιορτάζουν την πρωτοχρονιά την 1η Απριλίου, λαμβάνοντας πρωτοχρονιάτικα δώρα ως πείραγμα από τους υπόλοιπους που γιόρταζαν την πρωτοχρονιά την 1η Ιανουαρίου. Όπως και με τους ψαράδες, το πείραγμα αυτό μετατράπηκε σε έθιμο.
Το έθιμο αυτό ήρθε και στην Ελλάδα με μια χροιά ελληνικής μεταποίησης. Η κεντρική ιδέα είναι τα αθώα ψέματα με σκοπό να ξεγελαστεί το «θύμα». Κάποιοι σε κάποιες περιοχές θεωρούν ότι όποιος καταφέρει να ξεγελάσει κάποιον, θα έχει με το μέρος του όλη την τύχη για το υπόλοιπο της χρονιάς. Σε κάποιες άλλες περιοχές, πιστεύουν ότι ο «θύτης» θα λάβει καλή σοδειά στις καλλιέργειες του ενώ το θύμα θα έχει γρουσουζιά για τον υπόλοιπο χρόνο.
Πινόκιο και Τζεπέτο
Ποιος δεν έχει διαβάσει σαν παιδί το κλασσικό παραμύθι του Carlo Collodi με τον Τζεπέτο που λαχταρούσε να έχει ένα παιδί και κατασκεύασε τον ξύλινο Πινόκιο ο οποίος όσο έλεγε ψέματα, μεγάλωνε η μύτη του; Γενιές και γενιές έχει συγκινήσει η ιστορία του Πινόκιο, με πρώτη του εμφάνιση σε animation το 1940 από τον Walt Disney μέχρι την τελευταία κινηματογραφική μεταφορά από τον Ματέο Γκαρόνε.